Kto pomoże pacjentom?

Zdarza się, że w przychodni, poradni specjalistycznej czy szpitalu napotykamy na problemy. Gdzie szukać pomocy w takich sytuacjach i gdzie zgłosić takie zdarzenia, aby skutecznie rozwiązać problem?

Zdarza się, że w przychodni, poradni specjalistycznej czy szpitalu napotykamy na problemy. Gdzie szukać pomocy w takich sytuacjach i gdzie zgłosić takie zdarzenia, aby skutecznie rozwiązać problem?

Te pytania często zadają sobie pacjenci. Poznajmy więc podstawowy katalog instytucji, do których możemy się zwrócić w problemowych sytuacjach.

Naruszenie praw pacjenta

Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, przy pomocy którego swoje zadania realizuje Rzecznik, to miejsce, gdzie możesz zgłosić spawy związane z naruszeniem praw pacjenta. Lekarz nie udzielił Ci lub osobie przez Ciebie upoważnionej przystępnej informacji o Twoim stanie zdrowia i leczeniu? Przed zabiegiem operacyjnym otrzymałeś do podpisu formularz zgody, ale nie zostały Ci udzielone niezbędne informacje m.in. o zabiegu i dających się przewidzieć następstwach jego zastosowania? Masz problem z uzyskaniem kopii swojej dokumentacji medycznej? To właśnie przykładowe sytuacje, w których powinieneś skontaktować się z Biurem RPP.

Jeśli zgłoszenie wskazuje, że Twoje prawa jako pacjenta były niewłaściwie realizowane, Rzecznik podejmie sprawę i rozpocznie postępowanie wyjaśniające. Celem takiego postępowania jest ustalenie, czy w określonym przypadku zostały naruszone prawa pacjenta.

Jeżeli na podstawie zgromadzonych w toku postepowania informacji i materiałów, Rzecznik stwierdzi, że Twoje prawa zostały naruszone może skierować do podmiotu leczniczego wystąpienie zawierające opinie lub wnioski co do sposobu załatwiania tej sprawy. Dodatkowo, jeżeli sprawa tego wymaga, Rzecznik zażąda wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowych wobec konkretnego pracownika placówki. Rzecznik może też zwrócić się do organu nadrzędnego - który sprawuje nadzór i może dokonywać kontroli i oceny działalności placówki, w której naruszono prawa pacjenta, z wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa.

W razie pytań lub konieczności szybkiego uzyskania porady warto skorzystać z ogólnopolskiej bezpłatnej infolinii 800-190-590. Z dyżurującymi pracownikami Biura RPP można skontaktować się od poniedziałki do piątku w godz. 9-21.

Jeśli już zostały naruszone prawa pacjenta napisz wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta, w którym podaj następujące informacje: swoje dane osobowe (a jeżeli sprawa nie dotyczy bezpośrednio Ciebie również dane osobowe pacjenta, którego prawa mogły zostać naruszone oraz prześlij upoważnienie do działania w imieniu tej osoby), nazwę podmiotu leczniczego, którego sprawa dotyczy, opis zaistniałej sytuacji wraz z posiadanymi dokumentami związanymi ze sprawą, podpis osoby, która składa wniosek.

Rejestracja na wizytę lekarską

Na wizytę do lekarza możesz zapisać się nie tylko osobiście, ale również telefonicznie lub za pośrednictwem osoby trzeciej. Przychodnia lub poradnia specjalistyczna zobowiązana jest zapewnić rejestrację pacjentów na podstawie zgłoszenia we wszystkich tych formach. Dodatkowo w niektórych placówkach, które dysponują odpowiednim oprogramowaniem i możliwością zapisać się można także drogą elektroniczną.

Co więcej, na wizytę do lekarza możesz zapisać się dowolnie wybranego dnia, w godzinach pracy rejestracji.

Wszelkie nieprawidłowości oraz problemy jak np. wyznaczanie jednego konkretnego dnia na rejestrację lub niezapewnienie pacjentom możliwości telefonicznego zapisania się do lekarza, należy zgłaszać do właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Biura Rzecznika Praw Pacjenta.

Spóźnianie się lekarza na umówione wizyty

Pacjenci powinni mieć zapewniony dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, będących przedmiotem umowy zawartej z NFZ, zgodnie z godzinami ustalonymi w załączonym do tej umowy harmonogramie pracy. Przestrzeganie harmonogramu pracy przez lekarzy zatrudnionych w przychodni czy poradni jest ich obowiązkiem.

Jeśli lekarz często przystępuje do udzielania świadczeń zdrowotnych po umówionej godzinie fakt ten należy zgłosić kierownikowi placówki w formie ustnej lub pisemnej. Wówczas kierownik może wyciągnąć sankcje służbowe wobec lekarza, który jak każdy pracownik zobowiązany jest do przestrzegania ustalonego czasu pracy. Zgodnie z kodeksem pracy spóźnianie się pracownika do miejsca wykonywania obowiązków służbowych stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych, za nieprzestrzeganie których pracodawca może stosować karę upomnienia albo nagany.

Nieprzestrzeganie w podmiocie leczniczym harmonogramu czasu pracy, można także zgłosić do właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ. Nieprzestrzeganie ustalonego czasu pracy stanowi bowiem naruszenie postanowień umowy świadczeniodawcy z Funduszem, za co grożą kary finansowe.

Urlop lekarza rodzinnego

Problem, który może pojawić się szczególnie w czasie wakacji, ferii zimowych czy okresów świątecznych to urlop naszego lekarza rodzinnego. Zgodnie z przepisami świadczeniodawca jest zobowiązany do zabezpieczenia pacjentom zadeklarowanym do przebywającego na urlopie lekarza, dostępności do świadczeń zdrowotnych poprzez ustalenie zastępstwa na czas jego nieobecności.

Pacjenci zapisani do konkretnego lekarza POZ powinni zostać też odpowiednio wcześniej poinformowani o jego urlopie - takie ogłoszenie powinno być zamieszczone w miejscu udzielania świadczeń tj. w budynku przychodni, w której lekarz przyjmuje. Jeśli nie możesz skorzystać z porady lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, bo zastępstwo nie zostało ustalone zgłoś ten problem do właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ. Na podstawie podpisanej z Funduszem umowy świadczeniodawca zobowiązany jest zapewnić dostępność do świadczeń zgodnie z godzinami ustalonymi w harmonogramie pracy przez cały okres obowiązywania umowy.

Niewłaściwe zachowanie lekarza lub pielęgniarki

Jeśli Twoim zdaniem lekarz zachował się w stosunku do Ciebie niewłaściwe lub nieetycznie, swoje zastrzeżenia w pierwszej kolejności zgłoś bezpośrednio do kierownika placówki. Jako pracodawca, kierownik podmiotu leczniczego może wszcząć postępowanie dyscyplinarne lub zastosować sankcje służbowe wobec lekarza.

Pamiętaj, że informacja o osobach pełniących funkcje kierownicze oraz tryb składania skarg i wniosków w danej placówce muszą być udostępnione w widocznym miejscu w jej siedzibie. Jeśli chcesz pominąć powyższy krok albo sposób rozwiązania problemu lub odpowiedź kierownika podmiotu leczniczego nie będą satysfakcjonujące, skargę na zachowanie lekarza możesz skierować do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie lekarskiej. Lekarze podlegają bowiem odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza.

Postępowanie prowadzone przez organy izb lekarskich ma na celu ustalenie czy lekarz popełnił przewinienie zawodowe.

Podobnie możesz postąpić w przypadku zastrzeżeń do zachowania się w stosunku do Ciebie pielęgniarki, z tą różnicą, że skargę należy skierować do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie pielęgniarek i położnych.

Błędy medyczne - dochodzenie roszczeń

Jeśli podejrzewasz lub jesteś przekonany, że w Twoim przypadku doszło do błędu medycznego - błędnej diagnozy lub leczenia i chcesz dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia, możesz to uczynić przed sądem w drodze powództwa cywilnego lub przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

W przypadku postępowania sądowego, w zależności od kwoty pieniężnej, jaką podasz w pozwie (czyli wartość przedmiotu sporu), pozew złóż do sądu rejonowego lub okręgowego, który jest właściwy ze względu na miejsce siedziby pozwanego podmiotu wykonującego działalność leczniczą.

Przed wystąpieniem na drogę sądową możesz też wystąpić z pisemnym przesądowym wezwaniem do ugody. Decydując się na taki krok wystąp pisemnie do dyrektora placówki z prośbą o odszkodowanie i zadośćuczynienie za szkodę i krzywdę poniesioną z powodu np. niewłaściwego leczenia. W piśmie wezwij też placówkę do polubownego rozwiązania sporu i zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej we wskazanym terminie, z zastrzeżeniem, że po jego bezskutecznym upływie wystąpisz na drogę sądową.

Masz także możliwość ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Takie komisje mają swoje siedziby w poszczególnych urzędach wojewódzkich. Pamiętaj jednak, że taką drogę dochodzenia roszczeń możesz wybrać tylko w przypadku zaistnienia zdarzenia medycznego, które nastąpiło po 1 stycznia 2012 r. i jest następstwem świadczeń zdrowotnych udzielanych w szpitalu.

Aby komisja wojewódzka mogła wszcząć postępowanie, złóż do niej wniosek wraz z propozycją wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia, jakie chcesz uzyskać. Do wniosku dołącz też dowody (np. dokumentację medyczną) oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty za złożenie wniosku, która wynosi 200 zł. Pamiętaj, że maksymalna kwota, o którą można wnioskować w przypadku uszkodzenia ciała bądź rozstroju zdrowia to 100 tys. zł. Najwyższa kwota o jaką mogą wnioskować spadkobiercy w przypadku śmierci pacjenta wynosi 300 tys. zł.

Pociągnięcie lekarza do odpowiedzialności zawodowej

Jeżeli chcesz pociągnąć lekarza do odpowiedzialności zawodowej, sprawę skieruj do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie lekarskiej. Każdy lekarz ma obowiązek wykonywać swój zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Za nieprzestrzeganie przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza oraz zasad etyki lekarskiej lekarze ponoszą odpowiedzialność zawodową.

Okręgowy rzecznik wykonuje czynności sprawdzające i prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy i sprawuje funkcję oskarżyciela przed sądami lekarskimi.

Jeśli sąd lekarski stwierdzi, że lekarz popełnił przewinienie zawodowe może orzec wobec niego karę: upomnienia, nagany, kary pieniężnej, zakazu pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia (na okres od roku do pięciu lat), ograniczenia zakresu czynności wykonywaniu zawodu lekarza (na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat), zawieszenia prawa wykonywania zawodu (na okres od roku do 5 lat), pozbawienia prawa wykonywania zawodu.

Przedstawione sytuacje nie wyczerpują oczywiście katalogu problemów, jakie pacjenci mogą napotkać w placówkach ochrony zdrowia, dlatego warto pamiętać, że do Biura Rzecznika Praw Pacjenta można zgłosić się nie tylko wtedy, gdy doszło do naruszenia praw pacjenta.

Skontaktuj się z Biurem również, gdy potrzebujesz porady lub odpowiedzi na pytania związane z przysługującymi Ci jako pacjentowi prawami lub ogólnie z polskim system ochrony zdrowia. Pracownicy przekażą Ci szczegółowe i wyczerpujące informacje.

KRYSTYNA BARBARA KOZŁOWSKA

RZECZNIK PRAW PACJENTA

FOT. BIURO RPP

AKCJA INFORMACYJNA PORTALU ŻYCIE SOKOŁOWA I RZECZNIKA PRAW PACJENTA