Władze miasta Sokołów Podlaski chcą zmienić herb. Ma być zupełnie inny.

Przy okazji prac nad nowym statutem miasta okazało się, że używany od ponad 30 lat herb Sokołowa Podlaskiego jest niezgodny z wytycznymi Komisji Heraldycznej. Bez przygotowania poprawnego herbu nie da się uchwalić nowego statutu. Miasto zleciło opracowanie nowego wizerunku miasta i już wiadomo, że będzie on zupełnie inny od dotychczasowego. Ale czy równie ładny?

Od kilku miesięcy trwają prace nad zmianą Statutu Miasta Sokołów Podlaski. Powołano do tego celu specjalną komisję. Statut to dokument z 1993 roku, był poprawiany, nowe władze w ubiegłym roku uznały, że trzeba go gruntownie zmienić. m.in. jeśli chodzi o zakres kompetencji komisji stałych rady. Komisja zakończyła prace nad częścią merytoryczną dokumentu i plan był taki, że na majowej sesji Rada Miejska przyjmie statut w formie uchwały. Nieoczekiwanie pojawił się jednak problem.

- Założenie było takie, że przyjmujemy całkowicie nowy statut, przejmujemy jednak załączniki z poprzedniego. A załącznikiem był m.in. herb miasta Sokołów Podlaski i flaga. Praktycznie na ostatniej prostej, gdy zwróciliśmy się do pracowników merytorycznych o dołączenie załączników, by je przenieść do nowego statutu okazało się, ze jest pewien problem dotyczący herbu miasta, który uniemożliwia dalsze procedowanie statutu – mówił na majowym posiedzeniu komisji wspólnych radca prawny Urzędu Miasta Artur Olszewski.

Chodzi o pojedynczy dokument, który znaleziono w archiwach miasta. - To opinia Komisji Heraldycznej, czyli organu opiniującego, funkcjonującego przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji. Pochodzi z 2009 roku. Jak się domyślam, wtedy ówczesne władze miasta planowały przeprocedować nowy statut i chciały uzyskać opinię dotyczącą herbu miasta. Jednak z tej opinii wynika, że obecnie obowiązujący herb nie jest zgodny z wymaganiami heraldycznymi, nie odpowiada im – tłumaczył Artur Olszewski. - Nie ukrywam, że to spowodowało poważne zamieszanie. Przez kilka miesięcy nie mieliśmy żadnego sygnału, ze coś herbem może być nie tak – mówił. Dodał, że w poza pojedynczą kartką z opinią Komisji Heraldycznej w zasobach miasta nie znaleziono żadnej innej dokumentacji związanej ze staraniami samorządu o „naprawienie” herbu.

- Skutek tego wszystkiego jest taki, że jak uchylimy stary statut i załączniki, nie możemy dodać do nowego statutu załącznika z herbem. A do sytuacji, że miasto Sokołów Podlaski zostanie bez tak ważnego symbolu, dopuścić nie możemy – podkreślił mecenas.

Z opinii Komisji Heraldycznej z 2009 r. wynika, że do projektu obecnego herbu, który złożono do komisji 5 maja 2009 r. było kilka zastrzeżeń.

- Godło jest niezgodne z przesłaną dokumentacją i tradycją historyczną. Brak uzasadnienia historycznego-heraldycznego do zastosowanych barw i godła. Załączony dokument z 1764 r. z pieczęcią historyczną z roku przedstawia godło Korwin (…) W wydawnictwie Ossolineum „Miasta Polskie w Tysiącleciu” z 1967 r. tablica 112 – herb Sokołowa Podlaskiego jest inny. Przedstawia czarnego sokoła, bez obrączki w dziobie, na gałązce drzewa lipowego. We współczesnej heraldyce samorządowej nie stosuje się korony murowanej, ma ona związek z okresem zaborów. W przedstawieniu ptaka należy stosować raczej barwę czarną, a nie brązową. Przedstawienie ptaka jest zbyt realistyczne – dużo szczegółów należy przedstawić w sposób bardziej uproszczony. Zatem niezbędne jest opracowanie profesjonalnego studium historyczno-heraldycznego – podkreśliła Komisja Heraldyczna.

- Próbowałem dociec, co działo się w 2009 r., ale nie udało się. Wiem jedno: herb w tej postaci, który widzimy wszędzie, jest niewłaściwy. Nie powinien być zatwierdzony. Nie wiem, dlaczego tak się stało – mówił na posiedzeniu komisji przewodniczący Rady Miejskiej Daniel Krakowski. - Z grona osób, które wówczas sprawowały władzę w mieście część – jak ówczesny wiceburmistrz, radca prawny i przewodniczący Rady Miejskiej – już nie żyją. Inni – jak sekretarz miasta i burmistrz - są na emeryturze i nie pracują. Dlaczego nic z tym problemem nie zrobiono - nie wiem. Dlaczego pozwolono na używanie herbu niezgodnego z wytycznymi Komisji Heraldycznej we wszystkich możliwych miejscach – nie wiem. Nie dało się dotrzeć do dokumentów źródłowych. Podjęliśmy decyzję, że roztrząsanie tego, kto za to odpowiada, nie ma dziś sensu. Po prostu trzeba problem rozwiązać – dodał

Ciekawostką jest, że autorem poprzedniego wizerunku miasta, który obowiązywał do początków lat 90. był ojciec obecnej burmistrz, Andrzej Kublik.

Obecny herb Sokołowa Podlaskiego to projekt autorstwa sokołowskiego grafika Andrzeja Markusza z roku 1992. Gdy go wprowadzano, za czasów burmistrza Marka Olędzkiego, podobnie jak dziś obowiązywała ustawa z 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach, z której wynika, że herb powinien nawiązywać do historii i tradycji. Ale wówczas pojawiały się opinie, że sokoły na dawnych pieczęciach i herbach bardziej przypominają wronę niż sokoła i trudno odczuwać dumę z takiego wizerunku... Herb stworzony przez  Andrzeja Markusza z jego autorskim sokołem, choć było wiadomo, że odbiega od historycznych symboli, został zaakceptowany przez Radę Miejską i stał się oficjalnym symbolem naszego miasta.

Obowiązek uzyskania pozytywnej opinii Komisji Heraldycznej dla projektu herbu jednostki samorządu terytorialnego istnieje od 1999 roku.

Co działo się ze sprawą sokołowskiego herbu w 2009 roku? Zapytałam urzędującego wówczas burmistrza Bogusława Karakulę.

- Próbowaliśmy wyprostować ten temat, który pozostał z czasów jeszcze moich poprzedników i rzeczywiście dokumentacja trafiła do Komisji Heraldycznej. Jednak okazało się, że to bardzo skomplikowana i – co istotne - bardzo kosztowna sprawa. Herb proponowany przez Komisję Heraldyczną był zwyczajnie nieładny. Uważam, że były ważniejsze potrzeby niż wydawanie kilkudziesięciu tysięcy złotych na poprawianie herbu, a statut miasta udało się zmienić bez tego. Mamy miasta w Polsce używające herbu, który nie ma pozytywnej opinii Komisji Heraldycznej. A obecny herb Sokołowa, autorstwa Andrzeja Markusza jest naprawdę ładny – komentuje krótko Bogusław Karakula.

- Ustaliliśmy, że Komisja Statutowa zakończy do końca czerwca prace merytoryczne, uzgodnimy z nadzorem prawnym wojewody ostateczną wersję statutu - mówił Artur Olszewski. - Jednocześnie zapadła decyzja, że po ponad 15 latach podjąć w sposób profesjonalny temat herbu miasta i doprowadzić do tego, że będzie on historycznie i heraldycznie dostosowany do wymogów. W tej chwili poszukujemy profesjonalnego podmiotu, firmy, która zajmuje się przygotowaniem graficznym, historycznym i heraldycznym opracowań dla jednostek samorządu terytorialnego. To nie będzie rewolucja, ale doprowadzenie do zgodności z obowiązującymi zasadami. Firma ma przygotować taki projekt herbu, który będzie zgodny z wytycznymi i który szybko i sprawnie przejdzie procedurę w Komisji Heraldycznej – dodał. Wraz z herbem firma ma opracować także projekt flagi stolikowej, pieczęci, łańcucha burmistrza, łańcucha przewodniczącego i być może sztandaru miasta.

Ile może kosztować opracowanie nowego herbu i pozostałych insygniów? Na posiedzeniu komisji była mowa o co najmniej kilkunastu tysiącach złotych. Ale to tylko szacunki.

Ile mogą potrwać procedury związane z nadaniem nowych insygniów miasta? Po opracowaniu nowego herbu i złożeniu wniosku do Komisji Heraldycznej, ma ona 3 miesiące na rozpatrzenie wniosku miasta o zatwierdzenie nowego herbu. Sprawa uchwalenia nowego statutu miasta przeciągnie się zatem w czasie co najmniej o pół roku.