Małgorzata Iwańska-Kania: staramy się, by MBP była ważnym miejscem na kulturalnej mapie Sokołowa Podlaskiego

Z Małgorzatą Iwańską-Kanią, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. K. I. Gałczyńskiego w Sokołowie Podlaskim o statystykach, inicjatywach podejmowanych przez MBP, zbiórce eksponatów do Izby Pamięci Sokołowa Podlaskiego i planach na 2025 rok rozmawia Bożena Gontarz-Górzna.

Jak wyglądał rok 2024 dla MBP w takich typowo bibliotecznych statystykach?

W ubiegłym roku mieliśmy blisko 2 500 aktywnych czytelników, którzy wypożyczyli ponad 41 tysięcy książek. Jedna osoba może wypożyczyć jednorazowo 10 książek. Liczby te obejmują zarówno korzystanie z naszych zbiorów w Bibliotece, jak również wypożyczenia zewnętrzne. Odnotowaliśmy blisko 15 tysięcy odwiedzin. Nasz księgozbiór obejmuje ponad 65 tysięcy tytułów książek, zbiory multimedialne oraz prasę lokalną i tematyczną. Równie imponująco wyglądają statystyki dotyczące organizowanych wydarzeń, których w 2024 r. było ponad 60. Wzięło w nich udział ponad 2 600 osób.

Kto najczęściej korzysta z sokołowskiej biblioteki?

Jak pokazują coroczne statystyki czytelnicy naszej Biblioteki są bardzo zróżnicowani wiekowo. Już najmłodsze, kilkuletnie dzieci bardzo chętnie wypożyczają zbiory z Działu dla Dzieci. Wybierają kolorowe książeczki, pełne obrazków ze sztywnymi stronami. Niektórzy przychodzą kilka razy w miesiącu wybierają po kilka lub kilkanaście pozycji. Starsze dzieci, uczniowie przychodzą po lektury szkolne, ale oprócz tego biorą często też inne tytuły. Młodzież oprócz lektur wypożycza dużo fantastyki, książek przygodowych i przyrodniczych. W Dziale dla Dorosłych największą grupą czytelnicy 40+ - ci wypożyczają książki praktycznie z każdego rodzaju literatury. Z Czytelni z kolei najczęściej korzystają studenci, ponieważ tam gromadzony jest księgozbiór popularnonaukowy, potrzebny im do nauki. Z działu multimedialnego chętnie korzystają zarówno dzieci jak i dorośli.

Czy potwierdza się stereotyp, że młodzi nie chcą sięgać po książki?

Na pewno nie możemy stwierdzić jednoznacznie, że młodzież nie czyta. Mamy duże grono czytelników od 12 do 19 roku życia, którzy często i chętnie korzystają z usług naszej Biblioteki. Niewątpliwie jednak, zestawiając ich z pozostałymi grupami, stanowią oni najmniej liczną grupę. Powodem tego być może jest fakt, że coraz więcej ludzi, szczególnie właśnie młodzieży chętniej sięga po e-booki, które można czytać w telefonie, czytniku czy tablecie bez wychodzenia z domu. Staramy się dostosować do aktualnych trendów oferując bezpłatne kody do platform z e-bookami i audiobookami. Od tego roku zapraszamy do Empik Go.

Działalność biblioteki to nie tylko zwykłe wypożyczanie książek. Z jakich jeszcze usług biblioteki najchętniej korzystali sokołowianie?

Jak pokazują wcześniej przywołane statystyki, spotkania organizowane przez Bibliotekę cieszą się dużą popularnością. Ich tematyka jest szeroka – od spotkań autorskich i poetyckich, poprzez historyczne i edukacyjne. W naszej Czytelni można skorzystać z Internetu, prowadzone są kursy komputerowe dla dorosłych i podopiecznych Środowiskowego Domu Samopomocy w Sokołowie. Przy Bibliotece działają dwa kluby. Pierwszy – Klub Literacki „Erato” – zrzesza lokalnych poetów, którzy dzielą się swoją twórczością, prezentują ją podczas wieczorów poetyckich, wydają swoje tomiki wierszy. W 2024 roku ukazał się tomik „Sokołów Podlaski w poezji”, którym członkowie klubu „Erato” uczcili jubileusz 600-lecia nadania praw miejskich naszemu miastu. W ubiegłym roku swoją działalność rozwijał Biblioteczny Klub Książki. Spotkania odbywają się w każdy drugi wtorek miesiąca. W 2024 roku rozpoczęły się także spotkania Fantastycznego Klubu Czytelnika Drogon. Odbywają się w pierwszy wtorek miesiąca. Dzieci i młodzież rozwijają swoje talenty w Grupie Teatralnej Wiraż. Niewątpliwie dużą popularnością, ale także sympatią mieszkańców cieszy się Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta. Panowie zbierają zdjęcia, dokumenty, relacje dotyczące historii Sokołowa Podlaskiego i powiatu sokołowskiego. Popularyzują historię lokalną za pośrednictwem mediów społecznościowych, filmów, czy podczas spacerów historycznych. W ubiegłym roku ukazał się także album „Spacerem po ulicach dawnego Sokołowa”. Publikację można nabyć w Bibliotece.

Co nowego pojawiło się w zbiorach sokołowskiej książnicy w 2024 r.

W poprzednim roku kupiliśmy i otrzymaliśmy w formie darów ponad 1700 książek. Staramy się wychodzić naprzeciw potrzebom czytelników, bardzo często oni sami podsuwają nam propozycje książek, które moglibyśmy kupić do Biblioteki. W ostatnim czasie znacznie wzrosło zainteresowanie literaturą fantastyczną, szczególnie autorami z krajów azjatyckich, więc staramy się być w miarę na bieżąco z nowościami w tym zakresie. Cały czas uzupełniamy także literaturę obyczajową, thrillery i kryminały. W Dziale dla Dzieci i Młodzieży najwięcej przybyło książek dla najmłodszych czytelników: książki w twardych oprawach, z dużymi literami do nauki czytania (Duże Litery, Czytamy sylabami, Akademia mądrego dziecka). Cały czas uzupełniamy serie wydawnicze Psi Patrol, Kicia Kocia, Smerfy, Minecraft i wiele, wiele innych.

MBP realizuje projekt otwarcia Izby Pamięci Sokołowa Podlaskiego, takiego lokalnego muzeum. Na jakim etapie jest ten projekt?

W 2024 roku, dzięki ofiarności mieszkańców miasta zebraliśmy dużo obiektów. Wiele eksponatów przekazała nam pani Iwona Sokołowska. To część zbiorów ze skansenu Mariana Pietrzaka. Razem ze zbiorami dotychczas zgromadzonymi przez Pracownię Dokumentacji Dziejów Miasta, w tym zdjęciami, mamy ponad 1 500 obiektów. Są to im. zdjęcia, dokumenty, elementy wyposażenia warsztatów rzemieślniczych, gospodarstw rolnych, domostw, monety, odznaczenia, płyty pomnikowe, elementy oprzyrządowania cukrowni, wozy, sanie, miech kowalski. Bardzo ciekawym eksponatem jest książka z adnotacją „własność Malewiczów Przeździatka 1936 r.”, czy płyta nagrobna pochodząca prawdopodobnie z sokołowskiego cmentarza ewangelickiego. Została wykonana opinia konserwatorska zgromadzonych zbiorów oraz opracowana koncepcja wystawy stałej. Na potrzeby projektu władze miasta udostępniły pomieszczenie w dawnej Cukrowni. Ze względów finansowych nie uda nam się zorganizować wystawy stałej w 2025 roku. Mam nadzieję, że w następnym roku będziemy już mogli zaprezentować Państwu wszystkie zebrane obiekty. Nadal będziemy gromadzić, opracowywać i zabezpieczać zbiory ukazujące naszą bogatą historię.

MBP bardzo aktywnie włączyła się w obchody 600-lecia uzyskania praw miejskich przez Sokołów Podlaski. Zorganizowała wiele ciekawych wydarzeń. Perełką był opracowany i wydany przez historyków z Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta” album „Spacerem po ulicach dawnego Sokołowa” z archiwalnymi fotografiami. A jakie inicjatywy MBP, Pani zdaniem, były w tym jubileuszu najcenniejsze?

Ten wyjątkowy jubileusz był i cały czas jest okazją do popularyzacji historii naszego miasta. W 2024 r. było wiele ciekawych wydarzeń z tym związanych, w tym także organizowanych przez Bibliotekę. Klub Literacki „Erato” wydał z tej okazji tomik „Sokołów Podlaski w poezji”. Grupa teatralna „Wiraż” przygotowała przedstawienie „Akademia”, nawiązujące do jubileuszu 600-lecia nadania praw miejskich. Wiosną zorganizowaliśmy konkurs na makietę „Mój Sokołów” oraz kolejną edycję Turnieju wiedzy o Sokołowie. We wrześniu odsłoniliśmy tablicę upamiętniającą transporty Żydów do obozu w Treblince. Upamiętnienie sokołowskiej społeczności żydowskiej wzbogaciła także akcja sadzenia żonkili - „Kwiaty Pamięci”. Z dużym odzewem ze strony mieszkańców miasta i powiatu spotkała się inicjatywa tworzenia „Słownika języka sokołowskiego”. Panowie z Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta zorganizowali cztery spacery historyczne: po cmentarzu przy ul. Bartoszowej, w 80. rocznicę bombardowania miasta przez lotnictwo sowieckie, o historii miasta oraz śladami okupacji niemieckiej z lat 1939-1944. Dwa spacery odbyły się w ramach projektu „Spacerownik sokołowski”, realizowanego z Fundacją Kulturalna Turystyka.

Jak Pani zauważyła, album „Spacerem po ulicach dawnego Sokołowa” był ważnym wydarzeniem wpisującym się w jubileusz 600-lecia nadania praw miejskich. Publikacja ta daje możliwość podróży w czasie, poznania uroku małego miasteczka i skłania do innego spojrzenia na miejsce, w którym żyjemy. Cieszymy się, że album został tak ciepło odebrany przez mieszkańców. Publikacja jest jeszcze do nabycia w Bibliotece.

W wakacje MBP robiła ankietę, pytała czytelników o opinie i pomysły. Jakie wnioski z tych ankiet wynikają?

Akcja zatytułowana „Gdybym był/była dyrektorem Miejskiej Biblioteki Publicznej im. K. I. Gałczyńskiego w Sokołowie Podlaskim przez jeden dzień to….”, nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, była natomiast doskonałym pretekstem do wymiany poglądów o dotychczasowej działalności Biblioteki. Wśród nielicznych sugestii pojawiły się: ustawienie książkomatu/wrzutni, dalszy rozwój Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta, publikacja danych statystycznych obejmujących korzystanie z Biblioteki (mimo, że sprawozdania roczne publikowane są na bibliotecznej stronie BIP). Pojawiły się także głosy krytyki, m.in. dotyczące spotkań organizowanych w ramach projektu „Moja Biblioteka – przestrzeń wiedzy i rozmowy o Unii Europejskiej”. Projekt wpisywał się w nasz cel statutowy, jakim jest dostarczanie rzetelnych i aktualnych informacji. Jego realizacja przypadała na czas przed wyborami do Parlamentu Europejskiego, aby dostarczyć wiedzy o tej instytucji o działalności Unii Europejskiej. W żadnym ze spotkań nie brał udziału polityk (apolityczność była warunkiem regulaminowym projektu). Ale każdą opinię przyjmujemy z pokorą i szanujemy prawo do własnego zdania. Ankieta „Poznajmy się lepiej” dostarczyła nam natomiast dużo informacji w zakresie form spędzania czasu lokalnej społeczności oraz sugestii dotyczących oferty bibliotecznej. Tu dominują głosy za dalszym promowaniem lokalnych tradycji i historii, co będziemy starali się realizować.

Co ciekawego MBP planuje w 2025 roku?

W 2025 r. kontynuujemy projekt w ramach programu BLISKO. W związku z tym planujemy m.in. organizację szkoleń dla bibliotekarzy oraz warsztatów dla dzieci i młodzieży. Chcemy zorganizować kolejną edycję Dnia literatury regionalnej i zaprezentować Państwu „Słownik języka sokołowskiego”. Mamy także niespodziankę literacko-kulinarną.

W tym roku chcielibyśmy też dać Państwu realny wpływ na kształtowanie oferty bibliotecznej. Niedawno ogłosiliśmy konkurs na inicjatywy czytelnicze i kulturalne. Czekamy na zgłoszenia pomysłów, które sfinansujemy. Atrakcyjność tych działań zależy od mieszkańców.

Czekamy na rozstrzygnięcia kilku konkursów dotacyjnych, od których zależą pewne planowane działania. Zachęcamy do śledzenia naszej strony i profili w mediach społecznościowych, na których publikujemy wszystkie informacje dotyczące wydarzeń i inicjatyw.

Dziękuję za rozmowę.