Samorządowcy w hołdzie żołnierzom Armii Krajowej

W tym roku 14 lutego po raz pierwszy obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej. Obchody miały miejsce także w powiecie sokołowskim.

Warto pamiętać, że była to największa na terenie okupowanej Europy konspiracyjna armia, powstała 14 lutego 1942 r. Jej poprzednikami były Związek Walki Zbrojnej i Służba Zwycięstwu Polski. AK tworzyła także pion zbrojny kolejnego fenomenu na skalę europejską – Polskiego Państwa Podziemnego. Jej liczebność latem 1944 r., a więc w momencie największego rozwoju, mogła dochodzić do 380 tys. ludzi.

Swoimi strukturami objęła niemal cały okupowany kraj, w tym oczywiście także powiat sokołowski. Funkcjonował on w strukturach konspiracyjnych jako obwód o kryptonimach ,,Sęp’’ i ,,Proso’’. Jego żołnierze wykonali szereg akcji zbrojnych przeciwko okupantowi niemieckiemu. Kulminacją ich walki była natomiast akcja ,,Burza’’ rozpoczęta latem wspomnianego już 1944 r. Na zarządzoną 24 lipca koncentrację w obwodzie sokołowskim stawiło się 2400 akowców. Broni starczyło tylko dla 748. Powstał wtedy II batalion 22 pułku piechoty AK, który pod dowództwem mjr. Jerzego Sasina ,,Rosy’’ (komendanta obwodu) rozpoczął działania bojowe przeciwko Niemcom przed nadejściem wojsk sowieckich. Z kolei mjr Czesław Majewski ,,Moro’’ rozpoczął formowanie dodatkowego batalionu zapasowego. Po wkroczeniu wojsk sowieckich mjr Sasin szybko zorientował się, że Sowieci zamierzają rozbroić i aresztować jego partyzantów. Nakazał zatem 6 sierpnia rozwiązać wszystkie oddziały w obwodzie i przejść do ponownej konspiracji.

Ci, którzy oddawali często życie w boju z Niemcami, ginęli następnie w walce z Sowietami i władzą komunistyczną jako Żołnierze Niezłomni lub Wyklęci (na krę śmierci został skazany i stracony m.in. ,,Rosa’’). Byli także represjonowani, prześladowani, więzieni i wywożenia do sowieckich łagrów. To była ich cena jaką zapłacili w walce o wolną Polskę.

Aby uczcić ich pamięć grupa obecnych i byłych radnych Rady Powiatu Sokołowskiego z ramienia Prawa i Sprawiedliwości (Jacek Odziemczyk, Zygmunt Żyluk, Sławomir Hardej, Mieczysław Łaba, Jerzy Błoński) zapaliła znicze pod kilkoma Miejscami Pamięci Narodowej w powiecie sokołowskim – pod Pomnikiem Niepodległości w Sokołowie Podlaskim; pod pomnikiem upamiętniającym akcję ,,Burza’’ w Repkach (wspólnie z wójt Apolonią Stasiuk); pod pomnikiem Józefa Ludwika Małczuka ,,Brzaska’’ i grobem (poległego w 1943 r.) por. Zbigniewa Czarnockiego w Wyrozębach; pod pomnikami upamiętniającymi ,,Brzaska’’ oraz jego żołnierzy i struktury konspiracyjne w Jabłonnie Lackiej oraz pod pomnikiem w Paulinowie, gdzie zginął legendarny Henryk Oleksiak ,,Wichura’’.

Białe i czerwone znicze zapłonęły jako symbol pamięci o bohaterach tamtych lat.

TEKST: JACEK ODZIEMCZYK/ZDJECIA: ORGANIZATORZY