Znicze pamięci dla Katyńczyków z powiatu sokołowskiego

2 listopada 2025 na konkatedralnych błoniach, pod drzewami, które upamiętniają zamordowanych z powiatu sokołowskiego w Sokołowskiej Alei Dębów Katyńskich, zapaliliśmy biało-czerwone znicze.

Katyń, Charków, Twer, Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk…Polski symbol i ból powszedni. Miejsca w umysłach Polaków szczególne budzące grozę i zadumę. Miejsca, o których nie wolno zapomnieć. Nazwy miejscowości położonych jakże daleko, a jednocześnie blisko od Ojczystej Ziemi Sokołowskiej. Ziemi do której już nigdy nie powrócili związani z nią oficerowie, policjanci, nauczyciele, urzędnicy, przemysłowcy… Jeszcze dziś płynie do nas echo 21 857 strzałów w tył głowy, oddanych do naszych rodaków na rozkaz sowieckiego kierownictwa z 5 marca 1940 r. To echo to przesłanie, które wydaje nam moralny nakaz pamięci. O Nich, ludziach nade wszystko ceniących wartość i honor munduru Najjaśniejszej Rzeczpospolitej.

Komitet organizacyjny ogólnopolskiej akcji ,,Katyń…ocalić od zapomnienia’’ powstał w Sokołowie Podlaskim w IV 2010 r. jako społeczna inicjatywa, w ramach programu zainicjowanego przez Stowarzyszenie Parafiada im. św. Józefa Kalasancjusza, który patronatem objął śp. Prezydent Lech Kaczyński. Celem komitetu było upamiętnienie oraz uhonorowanie osób zamordowanych w Katyniu, Twerze, Charkowie w 1940 r., związanych z powiatem sokołowskim poprzez miejsce urodzenia, pracy, służby, zamieszkania i więzi rodzinnych. Podczas zorganizowanych uroczystości w dn. 15 VI 2010 i 11 V 2011 zostało posadzonych na błoniach parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP 36 Dębów Katyńskich tworzących Sokołowską Aleję Pamięci. Trzydzieści cztery dęby zostały poświęcone policjantom oraz oficerom służby czynnej , w stanie spoczynku i rezerwy których losy związane były z Ziemią Sokołowską (33 pojedyńcze i 1 wspólny dla 7 pomordowanych – razem 40 osób); Dwoma dębami uhonorowano Parę Prezydencką: Lecha i Marię Kaczyńskich. Nasza aleja jest największą (lub jedną z największych) w całej Polsce.
 

Babecki Jan, s. Mariana i Anny z Przybyszewskich, ur. 26 XII 1902 w Hucie Krzeszowskiej. W Policji Państwowej od 1929. Starszy posterunkowy. Od 1936 pełnił służbę w pow. Sokołowskim - w 1936 na posterunku w Bielanach, w 1939 jako komendant w Repkach. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu 20 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta Policji Państwowej.

Bala Kazimierz, podkomisarz PP, s. Stanisława i Anny z Kojmów, ur. 10 I 1896 r. we Włosienicy. W okresie 17 VII 1935 – 29 V 1937 Komendant Powiatowy Policji Państwowej w Sokołowie Podlaskim. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem 16 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Pośmiertnie awansowany na stopień komisarza Policji Państwowej.

Banaszek Jan, ur. 22 III 1900, s. Ludwiki. W Policji Państwowej od 1923. Posterunkowy. Pełnił służbę m.in. na posterunku w Sabniach w powiecie sokołowskim. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z 13 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta Policji Państwowej.

Bańkowski Stefan, s. Stanisława i Józefy , ur. w 1910 r. w Sokołowie Podlaskim. Posterunkowy lub według innych źródeł starszy posterunkowy PP. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z 10 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta Policji Państwowej.

Cholewicki Stanisław, kapitan w st. spoczynku, s. Jana i Franciszki z Olszewskich, ur. 5 XI 1893 w Grochowie, pow. Sokołów Podlaski. Jeniec Kozielska. Wywieziony z obozu 16 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień majora Wojska Polskiego.

Cynkutis Edward, podporucznik rezerwy, urzędnik, s. Bartłomieja i Marii z Jastrzębskich, ur. 13 VI 1901 w Bachmaczu na Ukrainie, w ówczesnej Rosji. Z Sokołowem Podlaskim związany poprzez pracę w Inspektoracie Szkolnym. Jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Deoniziak Jan, s. Benedykta i Pauliny z Turosów, ur. 18 X 1904 w Szwejkach, w pow. sokołowskim. W Policji Państwowej od 1919, jako posterunkowy lub według innych źródeł starszy posterunkowy. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu w IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Frelek Kazimierz, s. Andrzeja i Katarzyny, ur. 1889 w Parysowie. Przodownik PP, długoletni funkcjonariusz Policji Państwowej w woj. lubelskim. We IX 1939 pełnił służbę na posterunku w Kosowie Lackim, powiat Sokołów Podlaski. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu 16 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Górski Kazimierz, s. Wawrzyńca i Katarzyny, ur. 25 XI 1900 w Sokołowie Podlaskim. W Policji Państwowej od 1924. Starszy posterunkowy. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu 13 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Górski Marian, podporucznik rezerwy, s. Kazimierza i Anny z Cilemęckich, ur. 25 IV 1915 w Morszkowie, w pow. sokołowskim. Jeniec obozu w Kozielsku, zamordowany w Katyniu. Jego nazwisko znajduje się na liście wywozowej z 14 IV 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Grabowski Henryk, rotmistrz w st. spoczynku, s. Franciszka i Elżbiety z Wojtulewiczów, ur. 27 V 1892 w Kosowie, w pow. sokołowskim. Zmobilizowany w obliczu wojny, dostał się do niewoli sowieckiej. Jeniec Kozielska. Wywieziony z obozu 3 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień majora Wojska Polskiego.

Grabowski Konstanty, podporucznik rezerwy, nauczyciel, s. Józefa i Franciszki z Sekułów, ur. 11 III 1908 w Ząbkowie, w pow. sokołowskim. Jeniec Kozielska. Wywieziony z obozu 9 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Hajduk Stefan, porucznik, s. Stanisława i Antoniny z Włogów, ur. 24 XII 1908 w Skwierczynie-Wsi, pow. Sokołów Podlaski. Jeniec Starobielska, zamordowany w okresie IV-V 1940 w Charkowie. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Jaworowski Franciszek, ur. 2 XI 1902 w Szelągowie, s. Franciszka i Wiktorii. Posterunkowy lub wedle innych źródeł przodownik PP. Od III 1938 pełnił służbę na terenie powiatu Sokołów Podlaski na posterunkach w Sokołowie, Sterdyni i Korczewie. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z IV 1940 r. i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Kamieńczyk Franciszek, ur. 5 VIII 1904 w Międzyrzeczu, s. Franciszka i Agnieszki. Posterunkowy PP. Pełnił służbę m.in. na posterunkach w Sokołowie Podlaskim i Repkach powiatu sokołowskiego. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z 22 IV 1940 r. do więzienia w Twerze i tam zamordowany.

Karczewski Jan, ur. 10 VI 1902 r. w Rafałówce, s. Jana i Józefy z Kuźmiczów. W Policji Państwowej od 1929. Posterunkowy. We IX 1939 pełnił służbę na posterunku w Sokołowie Podlaskim. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z 27 IV 1940 r. do więzienia w Twerze i tam zamordowany. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Kazimierski Ludwik ur. 22 VIII 1894 w folwarku Sterdyń, pow. sokołowski, s. Rocha i Albiny. W Policji Państwowej od 1923. Starszy posterunkowy lub wedle innych źródeł przodownik. Służbę pełnił m.in. na posterunku w Repkach, pow. Sokołów Podlaski. Jeniec Ostaszkowa , wywieziony z obozu transportem z 13 IV 1940 r. do więzienia w Twerze i tam zamordowany. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Kruziewicz Wacław , komisarz, ur. 12 IX 1884 w Kłocku, s. Jana. Komendant Powiatowy PP w Sokołowie Podlaskim w okresie 3 II – IX 1939. Był inicjatorem powstania, a zarazem budowniczym Domu Dziecka Rodziny Policyjnej w Sochaczewie, oddanego do użytku w 1937. Placówka ta była jedną z najlepszych i najnowocześniejszych w Polsce. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony z obozu transportem z 9 IV 1940 do więzienia w Twerze i tam zamordowany. Mianowany pośmiertnie na stopień nadkomisarza PP.

Kuchta Jakub, s. Karola, ur. 30 VI 1895 r. w Strachosławiu. Przez wiele lat pełnił służbę w Policji Państwowej na terenie powiatu sokołowskiego m.in. na posterunkach w Sokołowie Podlaskim i Sabniach (w 1939 posterunek Sabnie). Starszy posterunkowy. Jeniec Ostaszkowa, wywieziony transportem z 16 IV 1940 do więzienia w Twerze i tam zamordowany. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Kuźma Jan, porucznik rezerwy, nauczyciel, s. Stefana i Marianny z Poznańskich, ur. 15 II 1908 w Chmielu, pow. lubelski. Od 1928 nauczyciel w pow. sokołowskim. Pracował w Łazowie, Starczewicach, Rozbitym Kamieniu (prowadził tam też drużynę harcerską). Na własną prośbę przeniesiony od IX 1933 do dwuklasowej szkoły w Karskich, w której jednocześnie objął kierownictwo. Jeniec Kozielska, wywieziony z obozu transportem z 9 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Łętkowski Aleksander Edward, kapitan rezerwy, farmaceuta, s. Andrzeja i Pauliny z Gejlichów, ur. 13 I 1887 w Warszawie. Z powiatem Sokołów związany poprzez Sterdyń, gdzie był właścicielem apteki i okresowo zamieszkiwał. W różnych źródłach jego nazwisko jako aptekarza w Sterdyni można odnaleźć w Księdze Adresowej z 1930 i Roczniku Lekarskim z 1933. Jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień majora Wojska Polskiego.

Majewski Franciszek, porucznik, s. Tomasza i Leokadii z , ur. 10 IV 1911 w Mursach Starych, w pow. sokołowskim. Jeniec Kozielska, wywieziony z obozu transportem z 2 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Makać Józef, porucznik rezerwy, nauczyciel, s. Łukasza i Eleonory z Małczuków, ur. 14 V 1910 w Czołomyjach, pow. siedlecki. Wkrótce wraz z rodziną przeniósł się do wsi Wyrozęby Podawce w powiecie sokołowskim, gdzie jego rodzice posiadali gospodarstwo rolne. Jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Malinowski Mikołaj, podporucznik rezerwy, nauczyciel, s. Józefa i Michaliny z Janczewskich, ur. 15 VII 1914 w Słobódce na Podolu. Mieszkaniec Sokołowa Podlaskiego. Jako nauczyciel pracował m.in. w szkole w Skibniewie, w pow. sokołowskim. Jeniec Kozielska. Wywieziony transportem z 17 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Malinowski Władysław, podporucznik rezerwy, nauczyciel, s. Józefa i Michaliny z Janczewskich, ur. 23 III 1912 w Szyszkowcach na Podolu. Podjął pracę w Publicznej Szkole Powszechnej nr 1 w Sokołowie Podlaskim. Prowadził chór szkolny i strażacki. Jeniec Kozielska. Wywieziony z obozu w IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Musiał Jan Karol, porucznik rezerwy, nauczyciel, s. Błażeja i Marii z Maturów, ur. 22 X 1899 w Michałkowicach na Śląsku Cieszyńskim. Jeniec Starobielska, zamordowany przez NKWD w Charkowie w okresie IV – V 1940. W Sokołowie Podlaskim, w 1970 wraz z mężem, zamieszkała córka por. Musiała - Danuta Krasucka. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Nartowski Henryk Aleksander, major w st. spoczynku, s. Juliusza i Anny z Wolańskich, ur. 24 XII 1890 w Wiatce w Rosji . Jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Rodzinnie związany z Sokołowem Podlaskim. Pośmiertnie awansowany na stopień podpułkownika Wojska Polskiego.

Nestorowicz Józef, podporucznik rezerwy, nauczyciel, s. Szymona i Michaliny z d. Nestoruk, ur. 17 IV 1908 w Jelnicy, pow. Radzyń Podlaski. Nauczyciel w szkołach powiatu sokołowskiego: w Kosowie Lackim, Czaplach, Drażniewie ( gm. Korczew, ówczesny pow. sokołowski), Krzemieniu, Jabłonnie Lackiej. Jeniec Kozielska, wywieziony z obozu w IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Opałło Hipolit, s. Aleksandra i Marianny, ur. 24 III 1890 w Równem na Wołyniu. W 1935 pełnił służbę w pow. sokołowskim, na posterunku w Kosowie Lackim jako jego komendant. Awansowany do stopnia przodownika Policji Państwowej, a według innych źródeł starszego posterunkowego. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu 13 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Mianowany pośmiertnie na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Pietrzykowski Jan, porucznik, s. Leopolda i Teofili z Bujalskich, ur. 11 I 1910 w Bujałach Gniewoszach, pow. sokołowski. Absolwent Gimnazjum Humanistycznego im. H. Sienkiewicza Księży Salezjanów w Sokołowie Podlaskim. Przed wybuchem wojny pełnił służbę w Korpusie Ochrony Pogranicza. Jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na kapitana Wojska Polskiego.

Podolak Jan, s. Piotra i Katarzyny, ur. w 1884 w Kalinówce. Przodownik PP. W IX 1939 piastował stanowisko komendanta posterunku PP w Kosowie Lackim, w pow. sokołowskim. Jeniec Ostaszkowa. Wywieziony z obozu 16 IV 1940 i zamordowany w Twerze. Pośmiertnie awansowany na pierwszy stopień oficerski aspiranta PP.

Postolko vel Postolka Tomasz, podporucznik rezerwy, s. Bronisława i Marii z domu Dine, ur. 30 IX 1909 w Woronówce w guberni woroneskiej. Z Sokołowem Podlaskim związany poprzez naukę w Gimnazjum Humanistycznym im. H. Sienkiewicza Księży Salezjanów oraz przynależność do drużyny harcerskiej. Jeniec obozu w Szepietówce, następnie Kozielska. Wywieziony z obozu 27 IV 1940 i zamordowany w Katyniu . Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Ruszczak Karol, st. strażnik Straży Granicznej, s. Jana i Marii z Żebrowskich, ur. 21 X 1896 w Szczęśliwicach, gm. Raszyn. Uczęszczał do Gimnazjum Handlowego w Warszawie. Z powiatem sokołowskim związany poprzez malżeństwo z Hieronimą Rawą pochodzącą z Błonia Dużego, która przez długie lata mieszkała w Sokołowie Podl. Aresztowany we IX 1939, jeniec obozu w Kozielsku. Następnie przeniesiony do więzienia w Moskwie, gdzie ślad po nim zaginął.

Skibniewski Bronisław Lucjan, porucznik rezerwy, przemysłowiec, s. Stanisława i Marii z Biernackich, ur. 6 IV 1889 w Józefinie, w ówczesnym pow. sokołowskim, do którego należała wtedy gm. Korczew. Jeniec obozu w Starobielsku, zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień kapitana Wojska Polskiego.

Swinarski Czesław Antoni, komisarz PP, ur. 8 VI 1886 w Sokołowie Podl., s. Wenantego i Emilii z Pawłowskich. Jeniec obozu w Szepietówce, następnie w Kozielsku. Wywieziony z obozu transportem z 27 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Mianowany pośmiertnie na stopień nadkomisarza Policji Państwowej.

Wichtowski Tadeusz Antoni, podporucznik rezerwy, nauczyciel, s. Jana i Marii z Rydtnerów, ur. 5 V 1910 w Kurowicach w pow. sokołowskim. Jeniec Kozielska. Wywieziony z obozu transportem z 2 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Włoga Stanisław, kapitan, s. Jana i Elżbiety z Rusjanów, ur. 5 V 1903 w Skwierczynie-Dworze, w pow. sokołowskim. Jeniec obozów w Szepietówce i Starobielsku. Zamordowany p w Charkowie, w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień majora Wojska Polskiego.

Wojczal Eugeniusz, porucznik, s. Aleksandra i Rozalii z Wierzbickich , ur. 17 III 1909 w Niecieczy, pow. sokołowski. Jeniec obozu w Starobielsku. Zamordowany w Charkowie, w okresie IV-V 1940. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Wyganowski Stanisław, podporucznik rezerwy, technik włókienniczy, s. Jana i Heleny z Rożeckich, ur. 10 I 1910 w Sokołowie Podlaskim. Uczeń sokołowskiego Gimnazjum Humanistycznego ks. Salezjanów im. H. Sienkiewicza, harcerz, członek sokołowskiej Ochotniczej Straży Pożarnej. Był kierownikiem hurtowni tytoniowej w Sokołowie Podlaskim, pracował w jednym z zakładów przemysłowych w Poznaniu (1935-36), następnie wrócił do rodzinnego miasta. Jeniec Starobielska. Zamordowany w Charkowie w okresie IV-V 1940 r. Pośmiertnie awansowany na stopień porucznika Wojska Polskiego.

Wyrozębski Mieczysław, podporucznik rezerwy, s. Teofila i Józefy z Sawickich, ur. 21 VI 1902 w Warszawie. W 1915 zamieszkał w Sokołowie Podlaskim, gdzie rozpoczął naukę w miejscowym gimnazjum. Tutaj też włączył się do organizacji i działalności drużyny harcerskiej, nazwanej im. Tadeusza Kościuszki. Sokołów opuścił w 1917. Jeniec obozu w Kozielsku. Zamordowany w Katyniu w IV 1940. Mianowany pośmiertnie na stopień porucznika Wojska Polskiego .

W Dzień Zaduszny, wieczorem 2 XI 2025 na konkatedralnych błoniach, Im Wszystkim rozpaliliśmy (radni Jacek Odziemczyk, Zygmunt Żyluk, Sławomir Hardej, Elżbieta Sadowska) biało-czerwone znicze. Pamiętamy.